Menu
Srpsko narodno pozorište Novi Sad, decembar 1990.
U osnovi velikog uspeha koji je sinoć pred prepunim gledalištem ostvarila predstava „Bela kafa“ na sceni Srpskog narodnog pozorišta leže tri neoborive činjenice: prva je – izuzetno vredan dramski tekst Aleksandra Popovića, druga – znalačka, inventivna i duboko promišljena režija Branka Pleše, i treća – značajan doprinos glumačkog ansambla ukupnom visokom nivou ovog ostvarenja.
Pre svega, dakle, reč je o jednom od dosad najboljih tekstova našeg najplodnijeg i najizvođenijeg savremenog dramskog pisca Aleksandra Popovića. Tu su prisutne već dobro poznate odlike dela ovog autora, kao što je jezik, narodski sočan, ali koji je i persiflaža sam po sebi, zatim osoben humor, vanredno poznavanje i skiciranje srpskog mentaliteta i ležernost u iskazu, iza koje, opet, stoji duboko pronicanje u važna etička, pa i filozofska pitanja. Međutim, ovaj tekst uz to, karakteriše i čudesno sadejstvo vešto krokiranih likova sa važnijim događajima naše savremene istorije, gde je neuhvatljiva granica između tih likova kao pasivnih žrtava sudbine i aktivnih tvoraca te iste istorije.
A to što predstava lebdi između stvarnog sna, sna o snu i jave, koja najviše liči na ružan san, velika je zasluga reditelja Branka Pleše. Druga važna i uspešno sprovedena rediteljska namera je hod predstave po samoj ivici komedije, a da ona ni u jednom trenutku ne gubi ništa od svoje duboke tragike. U tom smislu, Pleša i pred glumce postavlja ozbiljne zahteve – oni se služe i ironijom i parodijom, i sredstvima visoke komike i gegom, da bi saopštili poruku koja je u suštini jetka, gorka, tužna i mračna.
Sa naročitom virtuoznošću ovom zadatku su odgovorili Gordana Đurđević i Vladislav Kaćanski, veoma ubedljiv bio je i par glumaca Stevan Gardinovački i Aleksandra Pleskonjić – Ilić, a i oni najmlađi, Draginja Voganjac i Predrag Momčilović, pružili su najviše što su mogli da ova predstava održi i jak tempo i da ima što celovitiji umetnički izraz.
U samoj završnici Pleša oblikuje i efektnu i potresnu fantazmagoričnu i apokaliptičnu sliku, koja bi mogla da uđe u antologiju našeg savremenog teatra. U tom krešendu predstave, u ritmu takozvanog „rastur kola“, u uniformama raznoraznih vojski koje su u poslednje vreme ratovale i harale ovim našim prostorima, kao da na videlo izlazi sve prokletstvo i sav beizizlaz naše sudbine.
(Objavljeno na Prvom programu Radio Beograda u emisiji „Dnevnik“, 22.12.1990.))
Pozorišna kritika: Sadržaj
Bogdan Maksimović, 2020. | Sva prava zadržana.
